JOHN KETO: HISTORIA YANGU KUHUSU ELIMU YANGU NA UZOEFU KATIKA KAZI ZA KUJENGA TAIFA

JOHN KETO

HISTORIA YANGU KUHUSU ELIMU YANGU NA UZOEFU 

KATIKA KAZI ZA KUJENGA TAIFA

(Kwa hisani ya Dr. Nzige)

Waliosimama wa nne kulia ni John Keto University of Edinburgh 1953

Nilizaliwa Misozwe katika Wilaya ya Muheza  Mkoani Tanga (wakati ule ukiitwa  Jimbo la Tanga  tarehe 15/08/1917.

Kwa kuwa baba yangu alikuwa mwalimu nilipata bahati ya   ya kuanza elimu katika shule  ya misheni  ya U.M.C.A (University  Mission to Central Africa)pale  Misozwe mwaka 1922.

Baba  alipohamia  Magila Msalabani kwa ajili ya kusomea kazi ya ushemasi,ikabidi  nihamie  huko na kuendelea  na masomo yangu ya shule  ya msingi  kwenye  shule  ya St. Martins (zamani  ikiitwa  Hemvumo).

Mwaka  1928 (baba wakati  huo akiwa  Padre) nilihamia  shule ya central  school kiwanda kwa kuwa   baba  alihamishiwa kutoka  Magila   kwenda  kuwa Padre wa Mtaa  wa Kizara.

Hapo kiwanda  nilisoma  na kupata  cheti  cha Territorial  St x (central  school  leaving  certificate) mwaka 1932; na  mwaka  uliof uata  (1933)  nilikwenda minaki kusomea kazi ya ualimu. Nilipokuwa hapo  minaki  nilisomea   kwanza cheti cha  ualimu  wa grade  I na kufaulu , mwaka huohuo  nikajaribu mtihani wa kwenda  Makerere  na nikafaulu. Kwa hiyo  badala ya  kupelekwa kufundisha  nilipata  nafasi ya kuendelea  na masomo zaidi ya Diploma in Educationb kule Makerere.

Mwaka 1940 nilifaulu kupata cheti change cha Diploma in Education pamoja na Cambridge   School Certificate na kurudi Tanzania ili kuanza  kazi yangu ya Ualimu.

Shule yangu ya kwanza kufundisha  ni U.M.C.A Korogwe Middle   School ambapo  nilianzishwa St. VII. Nilifundishwa  Korogwe  kwa miaka miwili  1940  na 1941 nikiwa mwalimu mkuu, na mwaka 1942 nikahamishiwa  kwenda  kufundisha  Minaki.

Wakati nikifundisha    Minaki  nilijiandikisha  katika Woolssey Hall   College  ya London, Uingereza  ili kupata  masomo kwa njia  ya Posta . Masomo  hayo pamoja na cheti  nilichopata cha London  Matriculation ndivvyo  vilivyoniwezesha  kukuballiwa kupata  Scholarship Ya British Council   mwaka 1950 kwenda kwenye Chuo Kikuu cha Edinburgh, Scotland, Uingereza.

Huko Edinburgh nilisoma  kwa miaka  mitatu na kupata degree yangu ya M.A katika  masomo yafuatayo:- Political Economy,Economy History,British History,Constitutional Law, Botanical Science,Moral Philosophy na  English Literature. Mwaka 1954 nikarudi nyumbani na kwenda  Minaki kuendelea  kufundisha wakati huo nikiwa makamu wa mkuu wa chuo.

Niliporudi mwaka 1954 nilikuta  chama cha siasa cha TANU (Tanganyika  African National Union) kimekwisha  kuanzishwa, kwa hiyo nikajiunga  nacho na nikachaguliwa  kuwa  mwenyekiti wa Tawi la TANU Wilaya ya Kisarawe.

Nilijitahidi  kuongoza TANU katika Uzaramo hadi mwaka 1958 wakati nilipoteuliwa na chama kuwa mgombea Mwafrika  wa kiti cha ubunge  wa Jimbo  la Tanga. Nilifaulu na ikabidi kufanya   shughuli  za ubunge huku nikiendelea na kazi ya  ya kufundisha  Minaki, baada ya kuafikiana  na mkuu wangu wa Chuo (Fr. Nash) kuwa itanilazimu kwenda Tanga ikiwa  kkutakuwa na jambo lolote la kisiasa litakalonihitaji jimboni kwangu.

Kwa bahati mbaya  kanuni za TANU hazikuruhusu mwanachama kupokea mshahara zaidi ya mmoja ikiimaanisha kuwa mtu kama mimi kupokea mshahara  wa ualimu na malipo ya ubunge.   Kwa hiyo  ilipofika awamu  ya  pili ya uchaguzi mwaka 1960 sikuweza  kugombea tena ubunge, kwa kuwa nilikataa kuacha kazi yangu ya ualimu kwa sababu ambazo nilimweleza Rais Nyerere na akanikubalia.

Mwaka  1961 tulipopata uhuru wetu  Rais Nyerere aliniita  ofisini  kwake  Dar es salaam akaniuliza  kama niko tayari kwenda   Dar es salaam ili kuwa mwenyekiti wa Public Service Commission. Nilimpa sababu  zangu  nilizopata kupampa huko nyuma  zikiwamo uhaba wa walimu kwenye shule yangu ya Minaki, Yeye allinijibu kwamba atanisaidia kuondoa hilo tatizo  kwa kutuletea  walimu wawili wazungu badala yangu. Kwa hiyo  tuliafikiana na nikahama kwenda Dar es Salaam.

Mfumo wa Huduma  za pamoja  za mawasilano  wa Africa ya Mashariki ulipotengenezwa upya. Tanganyika ilipewa huduma  ya Posta kwa hiyo mwaka 1964 Rais Nyerere alimtuma  waziri Amir Jamal kuja kuniomba  niende Nairobi kushika wadhifa wa Postmaster General wa Africa nilikuwa  pia mwenyekiti wa kampuni ya Posta na Simu( Post & Telecommunicationb Company Ltd).

Mwaka 1969 baada ya kuundwa  kwa Jumuiya  ya Africa Mashariki 1967, Makao makuu ya Posta  yalihamishwa kwenda Kampala Uganda, Ambako nilikaa mpaka nilipostaafu mwaka 1976 na kurudi nyumbani Tanzania.

Niliporudi nyumbani kwangu Korogwe, Kwamba mwaka 1977 nilikuta  Chama cha Mapinduzi (CCM) kimekwis ha  kuanzishwa   kwa hiyo nikajiunga na wanachama wengine wa kijiji katika kuhimiza  vikao vya chama   na   kuendesha miradi ya siasa ya kujitegemea  kwa mujibu wa miongozo ya  Chama. Nilikuwa pia mwanachama wa ushirika wa uzalishaji mali vijijini.

Mwaka 1978 nikapata ujumbe  kkutoka magila Muheza kuniomba nikawe mkuu wa Shule  ya Hegongo (iliyoitwa  Muheza Secondary School hapo awali) badala ya  Mw. Stephene Mhando. Nilianzia kazi hiyo tarehe 1/06/1978 nikiwa 1985 nilipostaafu na kurudi Korogwe.

Kwa sasa  nipo hapa Majengo nikiwa mwenyekiti  wa sehemu ya Wazee wa CCM na mwanachama wa kikundi cha mradi wa kufuga  nyuki wa TASAF.

Mungu  Uibariki Afrika

Mungu Uibariki Tanzania

…………………..

Majengo Korogwe

10/05/2012

CURRICULUM VITAE

OF

MR. JOHN KETO

1.    Date and   place  of Birth

Born on 15^th August, 1917, at Misozwe in Muheza District of Tanga Region.

Married (now widow) with six children, two of them now dead

2.   Education

i.     At Kiwanda  Central School and Minaki

Teacher Training College (1928 – 1937)

Awarded Grade II and Grade I Teachers Certificates

ii.   At Makerere College, Uganda(1938 – 1940)

Awarded Cambridge school certificate and Diploma in Education

iii.  At Edinburgh University, Scotlad (Oct 1950 – July 1954) awarded M.A degree in following subjects.

·         Political  History : Constitutional law

·         Botanical Science: Moral Philosophy

·         English Literature

3.      Career

i.                    Teacher at Korogwe Middle School(1941)

ii.                  Teacher at Minaki (1942 to Sept 1950) and again 1954 to 1961

iii.                Chairman Public Service Commission Tanzania 1961 – 1964

iv.                 Postmaster General, East Africa 1964 to 1968

v.                   Director General E.A.P and T. Corporation    1968 TO 1976

vi.                 Chairman  E.A. External Telecoms 1964 to 1976

vii.               Headmaster Hegongo Secondary School 1978 to 1985

4.    Part Time  Activities

a.                   Member of Council University College

Dar es Salaam

b.                  Member, East  Africa (Swahili) Literature

c.                   Diwani Muheza and Korogwe District Council

d.                  Member of Legislative Council

Prepared by Mwalimu John Keto, Majengo Korogwe

John Keto katika kitabu cha Abdul Sykes: 
''Ilikuwa chini ya hali ya hewa ya kisiasa kama hii ndipo TANU iliingia kwenye uchaguzi wake wa kwanza katika Tanganyika. Tanga ambako UTP ilikuwa imara TANU iliwachagua John Keto, B. Krishna na R. N. Donaldson kama wagombea wake. John Keto akiwa miongoni mwa walimu wa St. Maryís School, Minaki na alikuwa amefanya kazi kubwa katika siku za mwanzo kufungua matawi ya TANU huko Kisarawe. TANU iliamua kumteua Keto kusimama Tanga ambako ndiyo kulikuwa kwao. Katika uchaguzi huu serikali iliacha uandikishaji wa wapiga kura kwa vyama vyenyewe. Mzee Makoko Rashid, mwanasiasa wa makamo mwenye msimamo thabiti wa chama na kijana Mmaka Omari walikuwa maofisa waandikishaji wa wapiga kura katika  wa TANU mjini Tanga. Makoko na Mmaka walikamatwa na kushitakiwa kwa kosa la kuwaandikisha watu ambao hawakutimiza masharti yaliyoelezwa na ilani ya uchaguzi. Katika ghera yao kwa TANU kushinda ule uchaguzi muhimu, Mzee Makoko alimsajili Mwafrika yoyote aliyetaka kuipigia kura TANU bila kujali sifa zake. Bhoke Munanka alikamatwa vilevile kule Mwanza kwa kosa hilo hilo. Hakukuwa na ushahidi wa kutosha dhidi ya Mmaka Omari kwa hiyo aliachiwa huru mara tu baada ya kukamatwa kwake. Mzee Makoko Rashid alipatikana na hatia na alihukumiwa kufungwa jela.  Adhabu ya kifungo ilidhoofisha sana afya yake na mara baada ya kufunguliwa kutoka gereza baya sana la Maweni Mzee Makoko alifariki.''

Moja ya barua za John Keto:

(John Keto kwa J. D. Turner, D. C. Kisarawe, 11 Novemba, 1955 TNA/57/A.6/23).