KUANZISHWA KWA AFRICAN FIESTA - MOHAMED BAKARI

KUANZISHWA KWA AFRICAN FIESTA

Na Mohamed Bakari – Churchill – Simu: 0713361719

1963 -  1965

African Jazz

Wingu zito lililohanikishwa na ngurumo lilitanda siku ya harusi ya Kabasele, lakini siku hii ya Jumamosi angavu ya mwezi Mei, 1963 hawakujishughulisha na hali ya hewa. Mvua nzito zinyeshazo mapema kila mwaka katika nchi za joto za kusini zilianza kupungua na kuiacha Leopoldville na hali safi ya mandhari ya kijani ikijitokeza. Wageni waalikwa walikusanyika kushuhudia ndoa rasmi baina ya Kabasele na Antoinette France Cedas aliyechukua nafasi ya Catherine ambaye alikuwa na nafasi muhimu katika moyo wa Le Grand Kalle japo hakuwa mke rasmi. Joseph Malula, mjomba wake Kabasele, kwa wadhifa aliokuwa nao katika kanisa Katoliki ndiye aliyeendesha shughuli nzima ambayo kwake ilikuwa ni sherehe ya kutimiza wajibu wake binafsi na ule wa kazi yake.

Ni miezi mitatu tu (kabla ya ndoa) Kabasele na wanamuziki wake walikuwa wamerudi safari iliyofanikiwa kwa kishindo katika nchi za Afrika Magharibi. Walianzia Mali walikomstarehesha Raisi Modibo Keita na wananchi waliojazana uwanja wa Bamako. African Jazz iliendelea kuyatumbuiza makundi ya wapenzi waliojaa shauku huko Upper Volta (Burkina Faso), Senegal, Liberia, Cote d’Ivoire na Nigeria. Mwandishi mmoja alihitimisha kuhusu safari hiyo, alidai kuwa African Jazz walipopamba moto, wachezaji walikuwa wakishambulia sakafu.

Waliporudi Kongo, mapema mwezi wa Februari, walijiunga na washabiki wao katika usiku wa Jumamosi uliochangamka katika ukumbi wa Petit Bois Club. Baadaye katika mwezi huo huo wa pili, African Jazz iliung’arisha mji wa Brazzaville kwa onesho la usiku lililofanyika pale Tam Tam Bantou. Onesho hilo lilifana na kusifiwa sana.

Mbele ya hadhara ya ndugu na marafiki wapatao 1500 katika kanisa la Eglise St. Pierre la Leopoldville, Monsignor Malula aliwaongoza Joseph Kabasele na Antoinette katika kiapo chao cha ndoa. Sherehe ya kiapo cha ndoa ilifuatiwa na sala na baadaye tafrija iliyofanyika katika hoteli ya karibu. Jioni wageni waalikwa walikusanyika katika ukumbi wa mgahawa wa Zoo kwa ajili ya sherehe kabambe ya harusi; Lakini katika jukwaa la wanamuziki kulitokea jambo ambalo si la kawaida.  Sura za watu waliokuwa wanajulikana waliochukua nafasi zao jukwaani walikuwa ni wanamuziki wa Orchestre Bantou ya Brazzaville. Nico, Roger na Rochereau hawakutokea. African Jazz ilikuwa wapi?

African Jazz walikuwa wanajiandaa kwenda Brussels. Jumanne iliyofuata walirejea kwenye studio ya Fonior kurekodi nyimbo mpya kwa jina la kiongozi wao bila ya yeye kuwepo na bila idhini yake; kitendo kilichomaanisha wanamuziki hao walikuwa wamemtosa kiongozi wao. Ukiachia kadhia ya kutengwa kwa Nico na Dechaud iliyotokea siku za nyuma, safari hii wanamuziki wote walisimama pamoja. Wachambuzi walimuoneshea kidole Roger Izeidi kuwa ndiye aliyekuwa kiongozi wa maasi hayo kutokana na uhusiano wake na Fonior. Inasemekana Izeidi aliwahi kusikika akisema kuwa “Tulikuwa tunazozana na Kabasele mara kwa mara kuhusu fedha”.

Kabasele alimwambia mwandishi wa habari wa ‘Presence Congalaise’ kuwa, kundi liliamua kila mwanamuziki alipwe mshahara kila mwezi. Kabla ya azimio hili yeye (Kabasele) alikuwa akiwalipa malipo ya awali kwa kutumia mfuko wake mwenyewe; Lakini Nico na Rochereau hawakuridhika na utaratibu huo. Alikuwa akiwalipa wanamuziki kila mwezi kwa kuzingatia mikataba yao; kwa hiyo, hawakuwa na sababu ya kulalamika. Hivyo ndivyo ilivyotokea ndani ya bendi kubwa katika historia fupi ya muziki wa Kongo, jinsi wanamuziki walivyomtosa na kumfedhehesha kiongozi wao wakati wa sherehe za harusi yake.

Joseph Kabasele alikuwa nyota maarufu sana katika wakati wake. Amekuwepo katika tasnia ya muzki kwa muda mrefu kiasi kwamba baadhi ya wapenzi wa muziki humuita baba wa muziki wa kisasa wa Kongo.

Wakati huu hapakuwepo fursa kupatanisha tena. Wanamuziki wake walimfedhehesha na kumpuuza wakati wa harusi yake wakaenda zao Brussels. Kabasele ndiye aliyekuwa na jina la kundi na alama ya biashara ya kundi. Isingewezekana awaachie waendelee kutumia jina la kundi lake na alama yake ya biashara bila ya yeye kuwemo ndani ya kundi hilo. Hayo ndio machungu yaliyosababisha kuzaliwa kwa Orchestre African Fiesta.

Tungo za Nico, “Bilombe ya Africa” (Bingwa wa Afrika), iliyotolewa Brussels, kwa uaminifu kabisa ilitumia jina la African Jazz katika mashairi yake kana kwamba Kabasele angelikubali mapinduzi bila kupambana nao. Izeidi alisema, “Tulitengeneza santuri, lakini bado zilikuwa katika jina la biashara la “Surboum African Jazz”.

Kabasele alipopata habari aliwafikisha kina Izeidi mahakamani. Kwa mtazamo wao kina Izeidi waliona kuwa walikuwa wakifanya hivyo kwa niaba yake (Kabasele). Kwa kuwa aliwapeleka mahakamani wakaamua kubadili jina. Hivyo ndivyo lilivyopatikana jina la AFRICAN FIESTA. Kibiashara Izeidi alianzisha matumizi ya jina la biashara la Vita (Vita Label) kutoa santuri mpya za African Fiesta.

Pamoja na ‘Bilombe ya Africa’ wanamuziki walitoa nyimbo zingine zenye vionjo vya African Jazz kama vile “Mwasi Abandaka” (Ni mwanamke ndiye anayeanza), “Pesa La Tout” (Gawa kila kitu), “Ngonga Abeti” (Kengele inalia) nyimbo ambazo magitaa ya Nico na Dechaud yalisindikiza sauti laini zilizotiririka kwa nguvu kama mto Kongo. Katika wimbo wa Izeidi, “Mobembo Eleki Tata” (Safari ni ndefu Baba), Nico alicheza gitaa lake kwa kubadilisha badilisha mapigo huku akionekana kufurahia wakati wote.

African Fiesta na muziki wake ulisababisha kuibuka kwa vita ya maneno mitaani na katika vyombo vya habari. Gazeti la ‘Actualities Africaines’ la Leopoldville, kwa maneno mazuri lilitoa tamko zito la kuikubali African Fiesta:

“Nyimbo za African Fiesta zinaendeleza mfungamano na Nyanja za hisia   zinazoonekana wazi katika mifumo ya muziki iliyoanzishwa kwa misingi mbali mbali ya muziki unaohusika”

‘Presence Congolaise’ kwa kuchukizwa na kitendo cha kumtusi Kabasele, lilizikanusha, kwa uchambuzi mkali, sifa za majigambo zilizotolewa kwa African Fiesta:

“Kila mtu anajua kuwa African Fiesta kwa hakika inaelekea kutoweka katika uwanja wa muziki. Nyimbo zake mpya hazina mashiko. Gita la Nico halina kipya, limeanza kuchosha na kuchukiza”

Lakini katika maduka ya santuri na vilabu vya usiku nyimbo za African Fiesta zilikubalika sana. Nyimbo za Brussels zilivuma kila juma; na mpya zilizoinua jina la African Fiesta zilizorekodiwa na ‘Leo’ katika safari ya pili ya Brussels mwaka 1964. Izeidi, Nico na Rochereau walifikia makubaliano ya uwajibikaji kwa pamoja; jambo lililoonekana, walau kwa muda, lingedhibiti tamaa, ubinafsi na kutokuaminiana. Wanamuziki hawa, waliokuwa wamechafuka sana mbele ya watu kutokana na jinsi walivyomtendea Kabasele, walilazimika kufanya kazi ya ziada kurejesha heshima yao hadi kufikia kuonekana kuwa katika nafasi sawa na OK Jazz.

Utulivu katika uendeshaji, haja ya kurejesha hadhi yao na hali ya ukomavu ilimuinua mmoja mmoja na kundi lao kwa ujumla. Rochereau akiwa nje kidogo ya kivuli kikubwa cha Kabasele alikubali kuchukua nafasi sawa na ile ya mlezi wake. Rochereau aliteka hisia kwa kiwango cha hali ya juu karibu katika kila neno aliloimba. Mmoja wa wafuatiliaji aliandika katika miaka ya 1970 kuwa:

“Ni furaha inayoendelea na iliyojaa moyo wa kizalendo … Sauti yake ni kijito cha maji halisi … ni sauti halisi na iliyotulia kiasi kwamba inatufanya tuzikumbuke kazi nzito iliyofanywa na muimbaji wakati wa kuimba”

Tungo za Rochereau ambazo zilikuwa chanzo cha nguvu za African Jazz zilileta muziki wenye hadhi na hisia sawa katika African Fiesta vile vile. Kurekodiwa kwa ‘Ndaya Paradis’ (tungo ya Rochereau) kuliwakilisha uhalisia wa aina ya muziki wa African Fiesta. Utangulizi wa Nico kwa gitaa la Hawaii, sauti peke ya Rochereau ikipanda na kuongezeka kwa huba kwa ajili ya mpenzi wake Ndaya, ikiambatana na changamsho la Nico na Dechaud lilitoa mdundo ulioandaliwa kwa uangalifu na kujitosheleza.

Ubunifu wa Nico na vionjo vyake vya upigaji gitaa havikuweza kulinganishwa na vile vya bendi nyingine za Kongo. Dechaud, aliyefunga nyuzi za gitaa lake, kama Jhimmy, kwa staili ya ‘Mi-Compose’ alitengeneza jamvi la mlio wa gitaa uliooana na mapigo ya Nico. Ndugu wawili wakawa wameanzisha muundo maalumu wa upigaji magitaa.

African Fiesta ilizidi kujijenga kwa kumuongezea Joseph Mwena, mwanamuziki wa miaka mingi toka kundi na NGOMA, aliyechukuliwa kama mpiga gitaa la besi wa kudumu. Kadiri muda ulivyopita wanamuziki wengine walijiunga na African Fiesta; ikiwa ni pamoja na Faugus, mdogo wake Roger Izeidi, aliyekuwa akipiga gitaa la tatu (Rhythm), muimbaji Paul Mizzele na muimbaji kijana wa kike aliyeitwa Photas Myosotis (Photas usinisahau).

Kulikuwa na jambo moja lililoifanya African Fiesta kutambulika miongoni mwa washindani wake wa karibu. Wakati OK Jazz na Orchestre Bantou walikuwa wakiongozwa katika ‘Saxophone’, African Fiesta walijibu kwa tarumbeta la Dominique ‘Willy’ Kuntima. Willy, ambaye ndiye aliyekuwa na umri mkubwa kuliko wote katika kundi, alianzia Orchestre Odeon Kinois katika miaka ya mwisho ya mwongo wa 1940. Alienda kurekodi santuri katika kituo cha NGOMA na kwa kipindi kifupi alijiunga na LONINGISA ambako alifanya kazi na kundi la OK Jazz lililokuwa linaanza kujitokeza. Lakini ni katika ESENGO, Kampuni ya Kabasele na Dechaud, ambako Willy alipata nafasi. Alikuwa makini na mwenye hamasa, kama asemavyo mwandishi mmoja wa habari wa Kongo, Willy ‘alinyanyasa tarumbeta kwa nguvu iliyokuwa vigumu kuaminika. Akiwa amesimama kwa miguu yote miwili, viwiko vya mikono vikiwa vimejikunja, akicheza na kujipinda pinda mwenyewe huku jasho likimdondoka toka puani, kidevuni na shingoni alikuwa akionekana kama anataka kulazimisha tarumbeta lisalimu amri. Kwa sauti zenye vionjo vya Kilatini na vionjo vya Jazz, Willy aliziongezea hadhi tungo za wenzake.

Wakati African Fiesta inajitokeza; Joseph Kabasele alijaribu kuiunda upya African Jazz yake. Kwanza alimshawishi Papa Noel kutoka Orchestre Bantou. Walisafiri hadi Kampala, Uganda mwaka 1963 ambako kundi jingine la Kikongo, ‘Vox Africa’ lilikuwa katika wakati mgumu. Muimbaji Jean Bombenga, mwana African Jazz kipenzi cha Kalle, alianzisha kundi la Vox Africa wakati Kongo Leopoldville ilikuwa inakaribia kupata uhuru. Bombenga na Kabasele walikubaliana kuunganisha nguvu. Umoja wao ulizaa African Jazz mpya iliyowajumuisha Kabasele, Bombenga na Mathieu Kouka katika safu ya waimbaji na Papa Noel, Andre ‘Damoiseau’ Kambite, na Casimir ‘Casino’ Mutshipule katika safu ya wapiga magitaa. Miezi michache baadaye Papa Noel alijiondoa katika kundi. Lakini hata pamoja na Papa Noel kuwemo katika safu ya wanamuziki, African Jazz Mpya haikuwa na mashiko kama ile ya mwanzo.