MAISHA YA MWINYI BARAKA: MAADHIMISHO KARNE MOJA TOKA KUZALIWA SEHEMU YA TATU NA HAMZAH RIJAL

Masheikhe wetu: Sayyid Omar Abdalla (Mwinyi Baraka)

Sehemu ya (3)

Na Ben Rijal

Mwinyi Baraka

Makala haya nitamalizia juu ya kusoma kwake, kufanya kazi kwake na misukosuko ya hapa na yapale aliokumbana nayo. Tunaona katika nyakati mbalimbali wasomi wa Kiislamu hupata misukosuko ya kila aina hasa kwa kufanyiwa fitna na wengi wao humalizikia kuwekwa korokoroni na kuonekana kama ndio shahada ya kuwa mlinganiaji wa dini ya Kiislamu. Wengi wao huwekwa korokoroni na Waislamu wenzao. Kuna maandiko yanaonyesha kuwa Sayyid Omar Abdalla kafungwa mara mbili kwa misimamo yake, lakini unapopitia kumbukumbu mbalimbali na kufanya mahojiano na mtu ambaye alibahatika kuwa naye Zanzibar, Uiengereza na kufungwa pamoja naye anathibitisha kuwa kafungwa mara mmoja tu.

          Katika makala iliopita nilijaribu kuonyesha kusoma kwake na tumeona kuwa Sayyid Omar Abdalla kwanza alikwenda kusoma Chuo cha SOAS na kupata shahada ya Diploma ambayo ndio aliokuja nayo na kuwa sasa kishakuwa msomi anayotakiwa kuwa anaongoza Chuo cha Kiislamu “Muslim Academy” ingawa mwenyewe alikuwa akiona kuwepo na pengo na kuwa hajaaelimika atakavyo.

          Bada ya kurudi masomoni na kuwa anashirikiana na watawala katika kuweza kukiendeleza Chuo cha Muslim Academy, Sayyid Omar alihudhuria mikutano mingi na hata ikajiri afike Nigeria kwenda kuweza kuangalia namna wao wanavyoendesha masomo ya Kiislamu katika nchi ambayo Kiengereza kinatawala na kipo juu.

          Unapopitia nyaraka mbalimbali saa nyengine unahangaishwa kufahamu mtawala Muiengereza katika utawala wake namna ambavyo alivokuwa anaziangalia dini kuu mbili na kuhakikisha kuwa hazipishani na wakati huo huo anakuja na upendeleo kwa upande mmoja halafu upendeleo huo unakuja unafichwa na kuonyeshwa juhudi za kuwaweka waumini wa dini kuu mbili Afrika ukiwa Uislamu na Ukiristo kuwa upo sawa.

          Muiengereza alikuwa amejaribu katika nchi ya India, Sudan na Nigeria kuweka mtaala wa elimu ya dini ya Kiislamu ambao unafahamika na utaweza kutumika unavyostahiki, aidha alifanya katika nchi hizo kuwa na Makadhi pamoja na Mahakama zake ambazo Waislamu hawatakuwa na shida na ili kuweza kuyatolea ithibati hayo, utayaona katika kumbukumbu za kuanzishwa kwa Muslim School mkolini alijaribu kukaa na viongozi mbalimbali wa dini na wasomi wa kuiweka Ofisi ya Kadhi na Mahkama yake, na akahakikisha kuwa wale wasomi wanaofahamika na wenye ujuzi ndio wakupewa nafasi ya kuongoza kuanzia Kadhi na watendaji wake.

          India na Sudan walifanya vizuri sana katika kujipanga kwa mitala ya dini ya Kiislamu,  utaona hadi leo Sudan wana taratibu nzuri ya kuwanisha baina ya uongozi wa dunia na akhera.

          Sayyid Omar bin Abdalla alipata fursa yakwenda Nigeria na alivutiwa kuona mpangilio wa mitala ya Madrasa namna ilivyopangiliwa namna walimu walivyofunzwa namna ya kumsomesha mtoto kujua kusoma Qur’an na Sheria na hapo hapo kufunzwa msingi wa mwanzo wa lugha ya kiarabu, kujua vitu mbalimbali vinaitwaje kwa Kiarabu hasa vile vilivyomzunguka, haya yalimvutia sana Sayyid Omar Abdalla na safari yake hio ya Nigeria ilikuwa akipenda kuielezea katika mihadhara yake na kuanza kuandaa mipango ya utekelezaji kwa Zanzibar na Afrika ya Mashariki kwa jumla.

          Sayyid Omar aliporudi Ulaya akawa anasoemsha dini katika Skuli ya Teacher Training na akaja kuwa mwalimu Mkuu wa Skuli ya Muslim Academy kwa hakika alikuwa anaposemesha dini mara zote akipenda kuingiza na taaluma yake alioipata Chuo cha Makerere College ikiwa elimu ya viumbe (Biology).

          Ilipofika mwanzo wa miaka ya 60 Sayyid Omar Abdalla alifanikiwa kupata Scholarship nyengine kwenda Uiengereza. Wakati huo akiwa Muiengereza akijua makoloni yanamtoka lakini alianza kujisafisha na kuweka nidhamu ambayo kila mwaka akijaribu kuhakikisha wanafunzi wangapi wanakwenda nje kusoma masomo ya juu na Zanzibar kwa wakati wake ikiwa na idadi ya watu 300,000 ukichukua na asilimia na uwastani wake ilikuwa na wanafunzi wasiopungua 400 wakiwa wapo nchi za kigeni wanasoma, wengi wao walikuwepo Misri kwa program ya Gamal Abdulnasir na wengine wakiwepo Uiengereza, Iraq, Marekani, India na kwengineko.

          Sayyid Omar Abdalla alijiunga na Chuo Kikuu cha Oriel College, Oxford na safari hii akafanya shahada ya Masters ambayo somo lake lilikuwa juu ya Falsafa na hapa ndipo mkanganyiko nitajaribu kuweka sawa na haya ninayosema nasema kwa kupitia Faili lake na mazungumzo nna  murid wake Sheikh Ahmed ambaye kawa naye hapa Zanzibar kama katika wanaohudhuria mihadahara yake na kuwa naye kwenye rubaa za kheri na wakawa pamoja Uiengereza na wakafungwa jela pamoja.

          Katika Chuo cha Oxford Sayyid Omar Abdalla alisoma somo la Falsafa (Philosophy) alipokuwa anajifunza somo hili alionyesha maajabu mengi namna alivyokuwa akiweza kuona wana Falsafa watangulizi wa Kiyunani kina Aristotle na wengineo walivyokuja kuwa athiri wasomi wa Kiislamu kama Ibn Sinna (Avicenna) na kuweza kuwafahamu wana falsafa wa Kiislamu ambao wengine hata roho walikua wakielezea katika kitu chengine ambacho kitabaki na kuondoka na kurejea kwa njia nyengine.

          Sayyid Omar alivutiwa na Mwanafalsafa Ibn Bajja na Imam Ghazali na unaposoma Risala yake ya mwisho Chuwomi Oxford (Thesis) alioipa jina “Some Felicity in Medieval, Islamic Philosophy” ndio utapofahamu kwanini alishikana na Ibn Bajja akawa tafauti na Ibn Rushd, hawa kina Ibn Rushd na Ibn Sinna waliuweka pembeni Uungu na wakenda katika nadharia ambayo mwanadamu ameiasisi.

          Sayyid Omar alivutiwa zaidi na Imam Ghazali ambaye akiweza yeye kumfahamu zaidi, Imam Ghazali alianza kuzama na nadharia za kina Aristotle, kisha akazama kuona Uungu na umoja yaani sii umoja huu lakini upweke wa Allah kuwa hakuna mwengine wa kuabudiwa ila ni yeye tu katika mamlaka yake na uongozi wake.

          Leo katika elimu ya Ikolojia (Ecology) kunazungumzwa juu ya mwindaji na  mwindwaji na haya Imam Ghazali katika kitabu chake cha Ihya Ulumu Deen anagusia na utafahamu utapomsikia Sayyid Omar Abdalla alivomfahamu Imam Ghazali, naye kuwa na uelewa wa somo la ilimu ya viumbe.

          Imam Ghazali akifahamisha namna ya ndege Allah alivyomjaalia kuwa kila saa awe anakula kisha anakitoa chakula kama kinyesi, anakula tena na kurudia kula, Imam Ghazali anaeleza kuwa kuumbwa kwa ndege kuwa na umbo dogo w ni kwasababu awe yupo natunaendelea kuwaona kwa dahar, lakini kuweza kubakia kwake ndege kuepukana na maadui awe kila akila akikaa awe hashibi bada ya muda mdogo anataka kula tena na hio inamfanya kuwa kwa udogo wake angekuwa anakula na kushiba basi maadui wake kina nyoka na wengine wangewamaliza kirahisi, hapa ndipo kunakazi kufahamu na inataka malinganisho ya ilimu ya dunia na akhera.

          Katika somo la Ikolojia  haya maingiliaano wanayaita “Predator prey relation) na Sayyid Omar Abdalla nilimsikia anamuelezea Imam Ghazali kwa wigo wa Ikolojia na namna wanyama wanavyopotea kutoonekana tena (Extinct) ni namna Allah alivyopanga vipi viumbe viweze kupambana na wengine na kujihami na kuendelea kukuwepo, Falsafa ya Imam Ghazali ilimvaa vya kutosha na Sayyid Omar Abdalla alifika hadi hawezi kutoa mhadhara bada ya kutoa aya chache na kuja na hadithi za Mtume Muhammad (SAW) asimgusie Imam Ghazali.           Bahati nzuri hii risala yake ya Oxford imechapishwa na vyema ukaipata ukaisoma.

          Sayyid Omar Abdalla alirejea Zanzibar mwaka wa 1963 bada ya kumaliza masomo yake hapo Oxford na alifika kuwa na kasi kubwa ya kutoa mihadhara na akipata nafasi iwe kwenye hitima, majlisi, radio au popote pale akichukua nafasi hio kuweza kutoa mawaidha mazito ambayo ni zaidi yalikuwa ulinganisho wa dini ya Kiislamu na Kikiristo.

          Yalipotokea Mapinduzi ya 1964 alikuwa ni mwalimu bado hakuyapa kisogo aliendelea kufanya kazi na kwenda sambamba na mabadiliko yaliotokea, ithibati ya hio ni hio picha ya ujenzi wa uwanja wa Amani, akiwa yumo katika ujenzi wa taifa na huku ana shoka anachanja mnazi.

Sayyid Omar Abdalla na Maalim Zubeir Rijal katika ujenzi wa taifa

          Matokeo machache juu ya Sheikhe huyu: Sayyid Omar Abdalla ilikuwa kila siku ya Ijumaa akipenda kuwa na rubaa na wenzake ya kumuomba Mungu katika zile taratibu ambazo Mola anasema “Niombeni nikujibuni” yeye na wenzake  waliweka taratibu ya kuleta maombi au tuite Nyiradi siku za Alkhamisi na Ijumaa, katika mwaka wa 1968 alikamatwa na wenzake kama 25 kwa kuambiwa wanapanga njama ya kupindua Serikali, akawekwa korokoroni kwa mwezi mmoja badaye ilikuja  kuelekweka kuwa ilikuwa ni fitna tu, tena hapo Mzee Abeid Amani Karume akaamua kuwachia, afya yake iliathirika sana kwani akisumbuliwa na kisukari na akawa hapati dawa ya kupiga shindano ya Insulin. Sayyid Omar bada ya kutolewa jela alikuwa akiishi na khofu akaona asije akafungwa tena akaamua kuhama Zanzibar huku  tayari kapatiwa nafasi ya kurudi Uiengereza lakini aliona vyema kwenda kusihi katika visiwa vya Comoro ambavyo ana nasaba navyo.

          Safari mmoja akiwa anasafiri kutokea Kenya anaelekea Ulaya, amesimama kwenye foleni, binti wa Kikenya alio katika kupima mizizigo na kutoa namba ya viti kwenye ndege kumuona mzee na majuba na kashika bakora akamshika kumwambia “eeh muzee nenda kwenye foleni ile ya kwenu Mombasa, ndege itakukimbia.” Sayyid Omar alikaa kimya lakini jeuri ya kitoto ikazidi kwa kumtaka mmoja ya wafanyakazi kumtoa kwenye Foleni, Sayyid Omar akatoa Pasi ya kusafiria ikiwa na hadhi ya kidiplomasia na mrundo wa tiketi, mpaka akaiona tiketi yake anayokwenda Ulaya, aliyotumwa akamjibu yupo pahali sawa, binti akasema haiwezi kuwa, akawa anajipanga sasa kwenda kumtoanyeye mwenyewe kilichomudhi hakifahamiki, lakawa anamuhudumia msafiri wa Kifaransa ambaye hajui Kiengereza, ikawa vuta ni kuvute na wakati unakwenda Sayyid Omar akamsogelea yule bibi wa Kifaransa na kumuamikia kwa Kifaransa na kutaka kujua nini shida yake, akawa Sayyid Omar sasa anatafsiri kutoka Kifaransa anapeleka kwa Kiengereza kwa mratibu wa Tiketi, binti wa Kikenya hakuamini, alivyoyasuluhisha binti akataka kujua wapi aliposoma kujua Kiengereza na Kifaransa, Sayyid Omar Abdalla akamwambia “You better asked Kibaki, he knows me better, we were together at Makerere College” Binti wa Kikenya  alitahayari bali aliogopa asije kushtakiwan kwa wakubwa wake na Sayyid Omar alipomuona anatetemeka huku hana raha akamwabia “Jitahidi kuwaona watu wote ni sawa.”

          Alifika Chuo Kikuu cha DaresSalaam akatoa uwaidh juu ya umuhimu wa kujiendeleza kiroho kwa kuwa na dini, wakati wa masuala kijana akaona aaah, huyu mzee ndio watu wa kizamani Wakoloni waliwafundisha lugha ndio katuhutubia kwa Kiengereza, akamvaa akamwambia unajua nini Karl Marx kasema? “Religion is the opium of the mass” kwa maana ya kuwa “Dini ni kasumba kwa umma.” Sayyid Omar Abdalla kwa mshangao wa wengi aliusoma ukurasa mzima wa Das Capital juu ya maneno hayo na kusema ukurasa gani upo wenye manerno hayo ambayo aliyasoma  kwa ghibu, na akamtaka kijana huyo amsome Maurice Bucaile katika kitabu “What is the Origin of man na The Qur’an, The Science and the Bible.” Kijana badala ya kutaka kumshushua Sheikhe alijikuta kajishusha hadhi na kujuta aliyotaka kuyafanya.

          Sayyid Omar Abdalla akipenda kuurejea na kurejea msemo wa mwana sayansi wa Fizikia maarufu kwa jina la Albert Einstein usemayo “Science without religion is lame, religion without science is blind.” Somo la sayansi pasi kujuwa dini ni sawa na kilema na sayansi pasi kujuwa dini ni mithili ya kipofu.” Sheikhe huyu alikuwa na elimu zote mbili hizo na akiweza kufahamisha na kutowa ujumbe kwa watu wa rika zote wakiwa wasomi na wale wasiokuwa wasomi.

          Yapo mengi ambayo ningeweza kumzungumza Sheikhe huyu, nategemea haya machache yanatosha, fatwana na mie wiki ijayo umjua Sheikh Abubakar Bakathir. Tumuombe Allah nasi tufwate nyayo za Sayyid Omar Abdalla (Mwinyi Baraka), Ameen.